TEMPUS II — Krakau, Polen, 21 — 24 oktober 1993

Verslag van een korte reis naar Krakau vanwege een bijeenkomst over het samenwerkingsverband TEMPUS. De reis geeft een korte indruk van Warschau en Krakau: taxi’s die met onmogelijke snelheid tussen station en vliegveld heen en weer pendelen, een moderne trein, een vervalllen motel en een aardige stad Krakau.

Donderdag 21 oktober.

Al heel vroeg word ik door de Schipholservice opgehaald, om 4.45 uur. Doordat de planner van dat bedrijf een familie uit Steenwijk een te laat ophaaltijdstip doorgeeft staan we daar ongeveer een uur te vroeg op de stoep. De mensen slapen nog. Uiteindelijk bereiken we dan (incl. files) om 8.15 uur Schiphol, een kwartier te laat. De raamplaatsen in het vliegtuig zijn dan al weg en ik krijg een plaatsje in het midden.

Het vliegtuig zit geheel vol. Veel extra lading is er de oorzaak van dat we bijna drie kwartier te laat vertrekken (om 9.45 uur). De vlucht verloopt verder prima en rond 11.15 uur landen we op Warshaw. De koffers zijn nog sneller in de hal aanwezig dan wijzelf.

Eenmaal buiten de douane word ik door verschillende mensen aangesproken, die allemaal een taxi aanbieden. Stom als ik ben ga ik op een aanbod in, omdat ik veronderstel te horen dat het 15 DM kost. Dat blijkt bij aankomst op het centraal station (na een uiterst snelle rit vol snelheidsovertredingen) echter 50 DM te zijn. Ik ben dus duidelijk besodemieterd en door een mafia-lid vervoerd. Ik kan de prijs nog terugbrengen tot 40 DM, maar zelfs dat blijkt later nog veel te hoog te zijn.

Het station zelf maakt een wat trieste indruk. In feite is het gebouw één grote hal met aan weerzijden ervan wat kraampjes, terwijl eronder 4 perrons met in totaal 8 sporen liggen. Er staan lange rijen voor de kassa’s.

Ik ontdek al snel dat mijn trein naar Krakaw vanaf perron 3 vertrekt. Ik heb nog twee uur over dus kuier wat door de directe omgeving (Warshaw’s centrum is een mengeling van oud en grijs beton en glazen stalen kantoorflats, Sony-shops staan broederlijk naast kleedjes verkopende straatverkopers, en het aantal dure mercedessen tussen de aftandse FSO’s is groot) en zit wat in de wachtruimte (deels bevolkt door zwervers). Bij een wisselkantoortje wissel ik fl.~50,– in en krijg daar ruim 530000 Sl. voor terug. Een koers van 1 op 10600 dus, ruim twee keer zoveel als mij de dag ervoor via teletekst werd beloofd.

Stipt op tijd vertrekt tenslotte de intercity naar Krakaw. Ik zit in een coupé samen met een aardige Krakawer, die me nog wat inside information geeft, o.a. over de mafia- toestanden van taxi’s in Warshaw. Iedere IC-reiziger \mbox{krijgt}, zo blijkt later, gratis een consumptie, een broodje, een stuk cake en fruit aangeboden in de trein.

De reis per trein verloopt voorspoedig. Alleen is het nogal mistig en triest weer zodat het uitzicht beperkt blijft. Langs de rails vallen me wel een paar dingen op. Zo zie ik hier en daar tot hooguit 4 Friese koeien (blijkbaar de gemiddelde veestapel grootte?), veel vrouwen op het land, veel paard en wagen vervoer en maar zo hier en daar een echte tractor. Kortom de te verwachten aanblik.

dr. Turdau haalt me van het station. Dan blijkt ook Ravn uit Denemarken in de trein te zitten. Ik word afgezet bij een motel aan de \mbox{rand} van de stad. De kamer (boven een garagebox, die ook te huur is) is ruim en zelfs voorzien van radio en tv (alleen zwart wit en alleen Poolse zenders en de Italiaanse RAI-uno). Ik ben na zo’n lange dag reizen best moe en besluit vroeg onder de dekens te gaan.

Vrijdag 22 oktober

Het ontbijt is (na afhalen van een kaartje bij de receptie) in het naastgelegen restaurant en bestaat uit 2 broodjes, ham, kaas en koffie of thee. De ham is duidelijk voorzien van knoflook, evenals, zo zal blijken, bijna al het andere voedsel hier. Turdau had beloofd me tegen negen uur weer op te halen, maar als ik om 8.30 uur weer bij te receptie terugkom blijken behalve ikzelf veel meer mensen in het motel te zitten en te worden afgehaald. Ik ontmoet o.a. prof. Puta (voormalige DDR), prof. Jacques Bernussou (Toulouse), en Niederlandski (Polen). Gezamelijk gaan we in twee auto’s naar de universiteit. Uiteindelijk zitten er zo’n 25 mensen in de zaal, waaronder ook prof.~Halang uit Hagen. Prof.~Gorecki blijkt ziek te zijn (gebroken been) en prof.~Smzuc (spreek uit smoetsch) neemt over.

Het eerste uur wordt TEMPUS I besproken en afgerond. Er blijkt o.a. een summerschool gehouden te zijn (waar door Ronald Tol en Marten van der Laan nog aan is deelgenomen), een bijbehorend boek verschenen (op aanraden van Halang) en de nodige apparatuur aangeschaft om twee lab-ruimtes in te richten. Uit Brussel blijkt behalve het geld eigenlijk geen verder response te zijn gekomen.

Na de koffie wordt een demonstratie ingelast van de met TEMPUS-geld ingerichte lab-ruimtes. We zien o.a. destilatiekolom. Na de demonstratie duurt het geruime tijd voor we verder gaan. Het blijkt dat er telefonisch contact is geweest met Gorecki.

Daarna vertelt Stewart MacNeil uit Birmingham, de organisator van TEMPUS I, dat TEMPUS II eigenlijk op dezelfde voet verder gaat. ER zijn twee soorten JEP’s mogelijk (JEP= joint european project), en wel mobility JEPs (voor mobiliteit alleen) en structured JEPs (voor ontwikkelen van onderwijs). Wel eist Brussel nu betere formulering van de objectives, meer structuur en prioriteitsregels van onderzoeksgebieden. Een JEP dient ter verbetering van de situatie in een zg.\ eligible land, maar geeft moeilijkheden met het verdelen van het geld, indien meerdere eligible landen in één project meedoen. Daarom is Slowakije ook uit het nieuwe project verdwenen en doet alleen Polen nog mee met drie universiteiten.

Stewart heeft ook slecht nieuws. Birmingham kan niet langer als coordinator dienen. Men wil echter wel blijven meedoen, maar dan alleen in bijvoorbeeld het uitwisselen van kennis en studenten.

Er volgt een discussie en uiteindelijk wordt besloten dat Warshaw de coordinerende rol overneemt, hetgeen o.a. mogelijk is door met TEMPUS I geld den nodige infrastructuur tot stand is gekomen (fax en email). Wel wil Warshaw een adviesraad als steun erbij met o.a. Brdys (collega van Stewart in Birmingham, van oorsprong uit Polen) als voorzitter.

Een volgende discussie betreft het aantal projecten. Uiteindelijk wordt besloten met 1 project te beginnen (m.b.t. verbeteren van onderwijs in de enginering in Polen en het aantrekken van meer studenten) en eventueel na 1 of 2 jaar nieuwe projecten op te starten.

Uiteindelijk wordt met algemene stemmen Warshaw (prof.~Tatjenski) als coordinator aangewezen en daarnaast een advisory comittee met Brdys als voorzitter.

Dan is het tijd voor een lunch. Deze is in de kantine van de universtiteit en bestaat uit verschillende salades, kaas en ham, broodjes en sterke koffie toe. Er is nog een uurtje over en ik besluit dan even de stad te verkennen.

Het blijft maar 10 minuten lopen naar de markt van Krakaw. De stad ademt wel een beetje dezelfde sfeer als Praag, maar is veel minder mooi.

Om drie uur kunnen we dan de voor de ochtend geplande presentaties van ideeen van Niederlandski, Malinowski en Gorecki aanhoren. Alle drie (Smcuz voorGorecki) vertellen nog eens wat in de uitgereikte artikelen staat.

Vervolgens wordt geprobeerd te formuleren wat er nu moet gebeuren. Na enige discussie blijkt dat de objectives, bijbehorende activities inclusief resources, outcome en cost table nader bepaald moeten worden.

Uiteindelijk spitst zich dat toe op het nader uitwerken van de volgende punten: — proces control, — operational control, — robotics and mechanical control, — real time systems, — fundamentals and knowledge based control.

Na discussie blijkt dat het belangrijkste is een goede mix te vinden van informatica en control engineering.

Er volgt een round-table discussie naar de mogelijkheid van elk der deelnemers advies te geven in elk van de geven richtingen. Het blijkt echter dat men de mening is toegedaan dat dit in de eerste plaats een locaal Poolse aangelegenheid is. Uiteindelijk wordt besloten dat de Poolse delegatie de volgende dag anderhalf uur eerder begint en de punten nader uitwerkt.

Dan is er nog anderhalf uur over voor\-dat het diner begint. Puta en ik krijgen een lift naar Motel Krak om onze tassen achter te laten en vervolgens krijgen we een sightseeing aangeboden door Krakaw. We zien het kasteel (hoewel in het donker en slecht verlicht niet veel te zien is van het kasteel), het marktplein, verdedigingswerken en onze gids vertelt het nodige over de geschiedenis. Zo speelt er elk uur, dag en nacht, een trompetist vanaf de toren een deuntje in elk van de vier windrichtingen. Dat deuntje houdt steeds plotseling op, want zo wil de legende, op dat moment werd de speler door een pijl van de tegenstander dodelijk getroffen.

Om acht uur is het diner in hotel Wanda. Voorafje (zalm), soep (snert met borrelnootjes erin??), hoofdgerecht (patat, vlees, rauwkost; ik ben dit keer de allerlaatste die zijn portie opgeschept krijgt) en ijs en sterke koffie toe. Enkele mensen (onder wie Halang) voelen zich niet zo lekker en verschijnen niet bij het diner of gaan eerder weg (voedselvergiftiging?).

Tegen elf uur zijn we allemaal weer terug in het hotel.

Zaterdag 23 oktober

De Poolse groep begint al vroeg aan hun aandeel in de vergadering. Toch tref ik o.a. Niederlinkski nog om half acht aan het ontbijt, omdat deze service pas op kwart over zeven begint. Niettemin hebben de Polen even na negen uur, als de rest van de groep arriveert, al het nodige voorwerk gedaan.

Men heeft het volgende besloten. De titel wordt information technologies for control and management met als subtitle curriculumdevelopment. Als objective is gekozen voor development graduate and undergraduate curriculum} en als activities: (1) curriculum development, (2) digital control, hardware, software, interfacing, instrumentation, (3) computer control system design, (4) real-time process control, (5) robotics, (6) peception systems and image processing, (7) operational contorl and management systems. De verantwoordelijke universiteiten zijn Warshaw voor 1, 2, 5 en 7, Glewici (Niederlandski) voor 3 en Krakaw voor 4 en 6.

Vervolgens geeft elk der verantwoordelijke een korte uitleg van hun activities. Na een discussie over wat technische zaken volgt een hele lang koffiepauze waarin men probeert bij elke activity een aantal mensen van buiten Polen te vinden die willen meehelpen. Ik meld me bij geen enkele activity (o.a. omdat ik niet weet hoe een kleine afdeling als de onze hierin zou kunnen helpen), maar meld wel aan Smcuz dat we, voorzover dat binnen ons kunnen ligt, willen helpen bij studenten en staff-uitwisseling en ook op andere manier (email) contact zullen onderhouden. Ik geef Smcuz ook nog de meegenomen documentatie van Annemieke en de gidsjes van het netwerk van systeem en regeltheory.

Na de erg lange pauze volgt dan tot slot het sluitstuk: als structuur wordt voorgesteld en aangenomen dat Warshaw als coordinator optreedt met daarnaast gen advisory board maar een steering comittee waarin o.a. Brdys (voorzitter), MacNeill en Puta zitting hebben. Verder volgt er een opsomming van mensen die voor elk van de activiteiten een adviserende rol willen vervullen. Er onstaan wat mogelijke aspecten aan dit project: nieuwe tekstboeken ontwikkelen, opzetten nieuwe lab’s, mobiliteit van studenten en summerschools.

Uiteindelijk wordt met dit wazige resultaat de vergadering, juist voor de lunch, afgesloten. We vernemen nog wel een email en fax nummer van de Coordinator:

En dan is het tijd voor lunch (soep, vlees en aardappelpuree, rauwkost en wederom die sterke koffie). Tot slot wordt van elkaar afscheid genomen en gaat ieder zijns weegs.

Ik wandel nog wat door de stad, beklim het kasteel, maak hier en daar een foto en ga op zoek naar souvenirs, maar kan eigenlijk niets leuks vinden.

Tot slot ga ik per tram terug naar mijn motel en onderga dezelfde ervaring als in Praag, alleen hier komen geen mededelingen in de tram over de namen van de haltes e.d.

Terug in het motel betaal ik alvast de rekening, nadat ik nog even naar huis heb gebeld en laat me vervolgens de volgende ochtend om 5 uur wekken.

Zondag 24 oktober

Om 5 uur gaat mijn eigen wekkertje en even later de telefoon. Als ik 20 minuten later bij de receptie aankom staat de taxi al te wachten. Prima service dus. De taxi brengt mij voor weinig geld (75000 SL.) bij het station. Het is even zoeken naar de goede trein omdat alleen de eindbestemming op de borden wordt aangegeven (Gdynia) en niet de tussenliggende stops. Een behulpzame Engelsprekende man helpt mij de goede trein te vinden. Uiteindelijk deel ik mijn coup\’e met diezelfde man (die overigens het grootste gedeelte van de tijd misselijk uit het raam hangt), een in alle houdingen slapende man en een derde man, die op gegeven moment in alle vroegte een complete koude halve kip naar binnen werkt. De koffie in de trein blijkt nu niet gratis te zijn (maar dit is ook een expres trein en geen intercity.)

Om even naar negen uur arriveer ik op Warshaw CS. Een taxichauffeur brengt me in recordtijd (met snelheden tot 140 km/uur waar 70 is toegestaan; blijkbaar een wedstrijdje met een andere taxi) en voor minder geld (265000) naar de luchthaven. Deze is efficient, ruim en netjes ingedeeld. Al snel kan ik mij inchecken aan de balie. Ik besluit mijn tas als handbaggage mee te nemen, hoewel officieel we twee keer zo zwaar als maximaal toegestaan is (10kg i.p.v. 5). Mijn plaats aan het raam blijkt nummer 12A te zijn en evenals 12E missen (vanwege de nooduitgang) de stoelen ervoor, zodat ik dit keer heel veel beenruimte heb.

Het vliegtuig vertrekt op tijd en de reis verloopt, ondanks wat turbulentie, prima. Om kwart voor twee kan ik het vliegtuig verlaten en heb dan nog juist voldoende tijd om een kaartje voor de trein te kopen, even naar huis te bellen en de trein van 14.05 te halen. Tegen half zes ben ik dan eindelijk weer thuis in Bedum.