WODES’2000, Gent, België, 21-23 augustus 2000

Zondag 20 augustus 2000.

Om half één ’s middags vertrek ik vanuit huis per auto naar Gent. Eerst naar Groningen, nog even tanken aan het Nadorstplein, Ahmed Al-Falou, mijn postdoc, ophalen van zijn huis aan de planetenlaan en dan op weg naar Gent. Onderweg een korte stop bij grensovergang Hazeldonk, waar Ahmed geniet van een late lunch en ik van een kopje koffie.

Rond vijf uur arriveren we in Gent. We rijden één keer verkeerd, rijden één keer tegen de rijrichting in en bereiken dan toch vrij snel hotel Ibis Opera. Op het kaartje dat ik later bij de receptie krijg staat een heel andere route naar het hotel.

Evenals in Groningen is er in Gent een soort verkeerscirculatiesysteem met een ring en lussen richting centrum. Door de ring kloksgewijs te rijden hadden we eenvoudig bij het hotel kunnen komen. Wij reden tegen de klok in! René Boel, de organisator van WODES2000, had op de internetpagina al gewaarschuwd voor rijden met de auto in de stad Gent.

De hotelkamer is klein, geen minibar, maar verder wel ok. Even naar zeven uur ga ik naar de lobby van het hotel waar we verzamelen voor het etentje met de steering committee. Daar ontmoet ik Alessandro Guia (Calgiari), Guy Cohen (plus vrouw) en haalt René ons op. Onderweg sluiten Christos Cassandras en collega Yuria Wardi en Stephane Lafortune zich bij ons aan. Was het weer onderweg nog zonnig, op weg naar het restaurant gaat het steeds harder regenen en behoorlijk doorweekt arriveren we bij restaurant het Koningshuis.

Er is daar slechts voor zes mensen gereserveerd en omdat het restaurant verder vol is moeten we met z’n achten rond een klein tafeltje zitten. Het eten is er goed en de inrichting zeer apart (zo hebben we alle acht een ander soort wijnglas, krijgen we alle acht een ander koffiekopje, enz.).

De gesprekken gaan over hybrid systems, het nut van wetenschap op de maatschappij en nog veel meer. We komen niet echt toe aan de vooraf verspreide agendapunten, zoals waar de volgende WODES gehouden moet worden, hoe we de studenten die in aanmerking komen voor de award for best student paper moeten jureren e.d.

Rond 12 uur ben ik weer terug op mijn hotelkamer. De rest van de nacht zal ik geplaagd worden door een groot aantal neefjes, die mij niet alleen uit de slaap houden maar ook regelmatig aanvallen, zodat ik …

Maandag 21 augustus

wakker wordt met verschillende muggebulten.

Het ontbijt in het hotel is prima maar is niet te vergelijken met het ontbijt zoals Lenie en ik dat onlangs hadden tijdens onze vakantie in het Zwarte Woud.

Het Pand, waar de conferentie gehouden wordt, is een voormalig klooster. De vice-rector van Gent, prof. De Leenheer, opent WODES. Hij vervangt Jacque Willems, broer van Jan Willems, die helaas verhinderd is. Hij vertelt veel over de universiteit en roemt Murray Wonham om zijn grote inbreng in systeemtheorie.

Om kwart over negen kan de eerste plenary lecture van start gaan. Edward Lee (U.C. Berkeley) heeft het over discrete-event modeling and design of embedded systems. In feite maakt hij veel reclame voor zijn softwareproduct Ptolemy II, waar voor veel verschillende modellen van embedded systemen modulen bestaan. Lee deelt deze verschillende modellen (zoals continuous time systems, discrete event systems, discrete time systems, proces models e.d.) hierarchisch in. Zo’n hiërarchie kan worden opgevat als een tralie (latice). De software is geschreven in Java en gemodelleerd middels UML. Hij maakt gebruik van Java interfaces die afhankelijk van het soort model de juiste implementatie opleveren.

Na de koffie bezoek ik van de twee parallelle sessies die over max-plus algebra. Eerst spreekt Jacob van der Woude (Delft) over eigenvectors in de max-plus algebra. Ik heb zijn verhaal (min of meer) al vaker gehoord. Zijn handgeschreven slides liggen niet allemaal op volgorde.

Pierre Le Maigat spreekt over message sequence charts (lijkt nogal op de sequence diagrammen uit UML). Hoewel zijn verhaal interessant lijkt komen de idee”en niet zo goed over.

Tot slot heeft S. Lahaye het over periodieke DES’s. Hij gebruikt volgens mij de LaTeX-foils-class en heeft een aardig voorbeeld van een auto-assemblagelijn. Hoewel de slides prima zijn, is het verhaal monotoon en raak ik snel de draad kwijt.

Dan is het lunch, hoewel beter van een complete warme maaltijd gesproken kan worden. Tijdens de lunch wordt ik mobiel gebeld door prof. Jan Bosch die mij dringend wil spreken over het afhandelen van een subsidieaanvraag. Ik spreek af dat gelijk volgende week, na Gronings ontzet, te bekijken.

Na de lunch is er deel 1 van de minicourse over hybrid systems. Christos Cassandras verzorgt dit deel. Hij gebruikt, zoals inmiddels bij hem gebruikelijk alle mogelijkheden van powerpoint, inclusief geluid. De presentatie lijdt onder het feit dat de projectie nogal flikkert. Het euvel wordt ook tijdens deel 2 op dinsdag niet verholpen. De lezing duurt bijna twee uur en vooral aan het begin hebben we veel last van het opruimen van de lunch in in feite dezelfde zaal, gescheiden door gordijnen.

Om half vier neem ik nog een kop koffie en ga dan (met Jacob van der Woude) voor een korte sightseeing door Gent. De stad is best de moeite van een bezoek waard. Veel oude gebouwen en kerken, waaronder een prachtige kathedraal, een oud kasteel (Gravensteen, waar we een collectie martelwerktuigen bewonderen) en in het centrum de grootste hanging basket ter wereld. Rond zes uur zijn we weer terug bij het Pand.

Een dubbeldeksbus brengt ons naar de Hortus van Gent voor een borrel inclusief de benodigde lekkere hapjes. Ik druk Murray Wonham de hand en praat met een Koriaan over de situatie in Europa versus die in zuid-oost Azie. Het bedienend personeel blijft maar wijn inschenken en vele glazen en een uur later brengt de bus ons weer terug naar het hotel waar ik besluit de rest van de avond te blijven.

Dinsdag 22 augustus.

Na een beter nacht slapen dan gisteren ontmoet ik Jacob weer bij het ontbijt. Later voegt ook Bart de Schutter zich bij ons. Niemand blijkt na de receptie van gisteren nog iets bijzonders gedaan te hebben. Blijkbaar had de wijn op iedereen een negatieve uitwerking in dit opzicht.

Ik arriveer net even te laat bij de toolsessie waar men nog druk bezig blijkt te zijn met allerlei technische problemen. Ik had niet anders verwacht. De presentaties uiteindelijk zijn wisselend en het is jammer dat er nu twee parallelle sessies zijn waardoor je niet alle tools en dus alle introducties daarop kunt volgen.

Tijdens de koffiepauze hoor ik van Jan van Schuppen dat de special issue van jDEDS (journal on discrete event dynamic systems) over wodes’98 vertraagd is vanwege de lange reviewtijd en het feit dat nog drie van de vier papers een tweede reviewronde nodig hebben.

Na de koffie volg ik de sessie over petrinetten. Jos\’e Manuel Colom spreekt over safenet systems. Het gaat even aan mij voorbij: zo’n systeem schijnt mogelijkheden te bieden om o.a. deadlock weg te halen uit petrinets.

Dennis Poitrenaud komt met weer een andere vorm van petrinetten (recursieve petrinetten). Naast gewone transities zijn hier ook abstracte transacties mogelijk dien \’e\’en of meer nieuwe threads introduceren. Hij heeft mooie slides en een goede opbouw van het verhaal.

Tot slot spreekt Anders Hellgren over synchrone compositie van petrinetten. Hij praat erg onduidelijk, zou hier en daar wat meer plaatjes mogen gebruiken (want nu veel formules) en blijft voor mij onduidelijk.

Zonder pauze gaat de parallelle sessie daarna over in een plenary lecture. De geplande plenary lecture van prof. Deshpande gaat niet door omdat de spreker in verband met visaproblemen niet is gearriveerd. Zijn verhaal over networkapplicaties van DES’s leek me nu juist zo interessant.

In plaats van Deshpande krijgen we nu alvast de plenary lecture van morgen van dr. Bertil Brandin van Siemens over de VALID-tool (validation van software). Brandin spreekt zeer snel, heeft veel informatie per sheet (erg kleine letters en kleine afbeeldingen) en schijnt, als ik hem goed begrijp, van supervisory theorie gebruik te maken. Brandin legt uit dat modellering en documentatie gebruik maakt van zg. concurrent finite state machines (met synchronisatie middels gemeenschappelijke events). De verificatie vindt ook plaats op deze eindige automaten (hij gebruikt daarbij de term “push button validation”) en “Siemens techniek” als het om de validatie gaat, zonder verder uit te leggen wat dat laatste betekent. De codegeneratie vindt direct vanuit de verschillende eindige automaten plaats (in C of C++). Er wordt geclaimed dat deze methode 20\% beter gaat dan de standaard methode (waarbij hij bedoelt gebruik van alleen de eindige automaten en/of petrinets). VALID doet veel simuaties en automatische checks. Zijn hele praatje is in feite één lange pr-sessie voor VALID en Siemens en tot slot vraagt hij zelfs om samenwerking met DES-mensen (Ph.D.’s en postdocs) en samenwerking met universiteiten op onderzoeksgebied. VALID gaat uit van een functionele aanpak (een routine per state transition). Voor zover ik kan nagaan wordt niet van enige vorm van OO-benadering gebruik gemaakt, is er geen hiërarchie en dergelijke wat m.i. moeilijkheden zou kunnen geven met het opdelen van systemen in subsystemen. Ik ben niet van de kracht van deze aanpak overtuigd.

De lunch bestaat dit keer, in verband met het diner vanavond, slechts uit broodjes. Ik zit aan tafel bij Murray Wonham en Jorg Raisch. Na de lunch is er tijd voor een korte wandeling door de stad.

Om twee uur vangt deel twee van de minicourse over hybrid systems aan. Nog steeds een flikkerend beeld en na 15 minuten neemt Yorai Wardi het verhaal over wat het niet boeiender maakt. Yorai loopt nogal heen en weer en is slechts sporadisch in het bereik van de microfoon. Ik dommel regelmatig bijna en en een blik in de zaal bewijst dat vele anderen ook moeite hebben de aandacht erbij te houden.

Halverwege wordt een korte pauze ingelast, hetgeen mij, en velen met mij, de gelegenheid geeft de zaal te verlaten. Ik loop nog wat door de stad en doe een verlaat middagdutje op mijn hotelkamer.

Rond zes uur wacht ik voor het Pand op de boottocht door de Gentse wateren. Uiteindelijk zitten we met zo’n veertig mensen in een boot van het formaat roeiboot en horen tijdens de 50-minuten durende vaartocht allerlei wetenswaardigheden over Gent. Veel gebouwen onderweg zien er prachtig uit, maar er staat ook veel bouwvallen tussen het het water lijkt niet al te schoon: veel afval en zelfs een tweetal dooie eenden! Rond kwart over zeven zijn we weer terug.

De tijd is te kort om nog terug te gaan naar het hotel. Ik bel mobiel nog even naar huis (de techniek staat voor niets, hoewel de kosten veel hoger liggen dan gewoon bellen met de scopekaart, maar die houdt nu net weer op te bestaan!).

Iets na achten begint het conferentiediner. Ik zit met Jacob van der Woude en Ton van der Boom en Guy Cohen en vrouw en vele anderen aan tafel. Het diner is uitmuntend: vooraf een bord met o.a. een miniterrine met soep, te eten met een theelepeltje (vergezeld van champagne); dan een voorgerecht met veel garnalen en zalm (met witte wijn); hoofdgerecht een varkenshaasje met toebehoren (en rode wijn) en als toetje een prachtig opgemaakt bord met vruchten en ijs. Tot slot is er koffie en thee. Tijdens het diner bespreken we de zaken in de wereld, Gent, Groningen, watermanagement, Maxima, en nog veel meer.

Rond twaalf uur ben ik “aanmerkelijk verdikt” weer terug op mijn kamer. Het zal nog moeilijk worden morgenvroeg weer op tijd te zijn.

Woensdag 23 augustus.

Na het ontbijt en het uitchecken ben ik net te laat voor het eerste praatje van de sessie over control of petrinets. Het tweede praatje, van Geert Stremersch (Gent, naast René Boel voor WODES2000 verantwoordelijk) gaat over supervisory control in petrinetten. Blijkbaar zit er familie van Geert achterin de zaal. Hij gebruikt handgeschreven slides, maar wel met overlaying, veel formules, maar voor PN-kenners zeker niet onoverkomelijk, en krijgt van mij (en van Alessandro Guia) de beste scores voor de student award.

De derde spreker, Arndt Lüder, geeft eveneens een prima praatje over petrinetten. Volgens Alessandro valt de wiskundige inhoud van zijn onderzoek echter nogal tegen.

Na de koffie is er een sessie over formal models and methods. Volgens de (vrouwelijke) voorzitter A. Mader is dit de eerste sessie in de geschiedenis van WODES waarin uitsluitend vrouwelijke sprekers voorkomen. Volgens mij heeft ze gelijk. Eerst spreekt de Amerikaanse D. Tilbury over PLC’s en het modelleren hiervan middels petrinetten. Ze heeft veel tekst maar het geheel lijkt me weinig inhoud hebben. Bovendien gaat ze ruim over haar tijd heen.

Van het praatje van Monica Heinel blijft bij mij niet veel hangen. Nanette Bauer gebruikt de laptop maar heeft nogal wat moeite met het opstarten van windows98. Gelukkig start na een aantal minuten toch ook powerpoint op en kan ze beginnen. Ze spreekt over de weg van control naar verification, maar dan automatisch. Maakt m.i.\ wat te veel van de powerpoint-tools gebruik, maar heeft toch ook weer een aardige animatie halverwege de voordracht.

Aansluitend aan deze sessie is er een tweede parallelle serie, waarvan is de sessie over applicaties bezoek. S. Bulach spreekt hierin over de implementatie van petrinetten in embedded systemen. Er blijkt een complete chip ontworpen te zijn! Het praatje begint veelbelovend, waarbij de spreker specifiek ingaat op het feit dat hij de laatste spreker van WODES is en houdt het publiek bij de les door te beginnen met een spreuk in het Grieks. Het praatje zakt dan wat in maar aan het eind komt de spreuk weer terug (“de laatsten zullen de eersten zijn”) en is het publiek weer bij de les.

Gedurende de lunch beraden Guy Cohen, Alessandro Giua, René Boel en ik (Christos is al weg) zich over wie de studentaward moet krijgen. Van de acht studenten die ik heb bekeken (de anderen hebben veel minder gereviewd!) zijn er drie, die tot de top-vijf doordringen. In feite zijn we het er allemaal over eens dat Geert Stremisch de beste is, maar dat ligt politiek natuurlijk wat gevoelig: hij is ook medeorganisator van WODES2000. We geven uiteindelijk punten voor de afzonderlijk beoordeelde zaken van het praatje, tellen daarnaast de reviewcijfers van het ingestuurde artikel mee en vinden zo, met moeite, één winnaar, die een jaarabonnement zal krijgen op het tijdschrift jDEDS.

Om twee uur start de paneldiscussie. Jan van Schuppen zit voor en Xia Gao, Guy Cohen, Alessandro Giua en Murray Wonham hebben in het panel zitting genomen. Het idee is dat elk van de panelleden kort zijn visie geeft over de ontwikkeling en toekomstverwachtingen van discrete event systemen, vervolgens de discussie met het publiek kan losbarsten en tot slot nog de concluding remarks kunnen worden gemeld.

Het geven van de statements is een tijdrovende zaak. Elk van de panelleden gaat ruim over de toegewezen zes minuten heen. Guy houdt het nog relatief kort (hij geeft een schets van de geschiedenis van max,plus algebra, ontstaan in 1981 uit queuing networks en ziet als belangrijkste toekomstbeeld het ontstaan van een geometrische benadering zoals Wonham dat met de lineaire systeemtheorie heeft gedaan.

Alessandro beschrijft de wereld van de petrinetten en noemt PN’s een belangrijk stuk gereedschap vanwege de algemene bruikbaarheid in DES’s, de bruikbaarheid in alle fasen van control, en het feit dat een PN ook middels een vectorbenadering toegankelijk is. Hij zou de petrinetgroep echter meer identiteit willen geven (bijvoorbeeld een eigen tijdschrift, een overzichtsboek) en ziet o.a. toekomst in hybride petrinetten. Wonham gebruikt de overheadprojector en noemt de successen van supervisory control (SCT) op. Er zijn echter nog weinig applicaties van SCT en ziet voor de toekomst een belangrijke rol voor SCT in het leren begrijpen van complexe systemen. Cao gebruikt eveneens de projector en spreekt over samplepath based analysis. Hij is echter behoorlijk onverstaanbaar. Noemt als successen o.a. twee applicaties, maar daaronder slechts twee realtime applicaties. Als belangrijkste punt voor de toekomst ziet hij toepassing van pertubation analysis op hybride systemen.

Dan duurt het even voor de vragen loskomen. Uiteindelijk zijn er vragen over de complexiteit van petrinetten, over DES in het onderwijs, over applicaties van petrinetten en max,plus algebra (waarop student Bulach van de gelegenheid gebruik maakt om met behulp van de overhead projector nogmaals zijn chip te promoten!).

Rond kwart over drie heb ik het wel bekeken en verlaat voortijdig de zaal. Ik ben wel benieuwd hoe de sessie afloopt, maar heb begrepen dat René het geluid opneemt en er later een verslag van wil maken. Ik haast me naar mijn hotel.

Het valt gelukkig reuze mee om Gent weer uit te komen. Ik ontsnap nog juist aan een file bij Antwerpen (bijna bij de Nederlandse grens hoor ik van een file bij antwerpen van enige kilometers). Ook bij Breda en Utrecht valt het met files allerzins mee. Onderweg eet ik nog wat bij een wegrestaurant bij Almere en uiteindelijk ben ik nog juist voor acht uur weer thuis in Bedum.