WODES’98 en ALAPEDES convention in Cagliari, Sardinië, 24-31 augustus 1998

Congres en conventie gelijktijdig op één plek, namelijk Cagliari, Sardinië. Mooi eiland, interessante presentaties en discussies, veel en lekker eten, maar twee conferenties achter elkaar is toch wel erg vermoeiend.

Maandag 24 augustus 1998.

Terwijl de herst al in het land schijnt te zijn, word ik om 8.45 uur van huis gehaald door de Schipholservice. Behalve ik gaat alleen Sam Lifsches nog mee. Al om half elf zijn we op het vliegveld. We kunnen voor de vlucht naar Rome en ook voor de vlucht daarvandaan naar Cagliari inchecken. De koffer gaat ook automatisch dezelfde weg. Als dat maar goed gaat in Rome.

De vlucht naar Rome is probleemloos. We zitten ver voorin in businessclass-stoelen, dus lekker ruim. Naar Cagliari gaat wat minder voortvarend. Eerst verandert in Rome het gatenummer en moeten we door dezelfde gate op hetzelfde moment aan boord als passagiers naar Milan! Dan vertrekt het vliegtuig nog eens bijna een uur later en tot slot staan we in Cagliari eerst een uur op onze bagage te wachten en wordt ons dan meegedeeld dat er problemen zijn met het openen van het luik van het vliegtuig en we onze bagage pas kunnen krijgen als het vliegtuig eerst nog weer een keer op en neer naar Rome is gevlogen.

Dat duurt ons toch wat te lang en we besluiten zonder koffer naar het hotel te gaan. Tijdens het wachten heb ik de auto al geregeld. Er moeten heel wat computerschermen vol gegevens worden ingevuld. Voor 45000 lire kan ik het eigen risico voor schade afkopen. Verder moet ik 25000 lire betalen omdat het voucher in guldens is uitgeschreven.

Na een rit in het donker van zo’n 55 kilometer (ongeveer een uur) arriveren we na één keer vragen in het grand hotel Chia Laguna. Het hotel bestaat naast een hotelgebouw met kamers uit een aantal andere gebouwen waar appartementen/kamers in zijn ondergebracht. We worden eerst met een wagentje naar het restaurant gebracht en eten ons eerste 3-gangen diner (met o.a. lekker ijs toe). Dan zoeken we de kamer op. Deze is wat spartaans ingericht maar verder prima. Tegen tien uur ben ik dan eindelijk in staat om even naar huis te bellen.

Dinsdag 25 augustus

Door de airconditioning in de kamer is het ’s nachts lekker koel en slaap ik goed. ’s Morgens om 8 uur belt Sam me wakker. We ontbijten en trekken er dan met de auto op uit. Ben ik even blij dat ik een korte broek en een t-shirt in mijn handbagage heb gestopt. We rijden de Costa del Sud, een schitterende weg met mooie vergezichten langs de kust. Via Sant Anna Arressi en Giba rijden we naar Sant Antioco, een schiereiland via een damweg verbonden met de rest van Sardinië. We zoeken naar de opgravingen Rovine di Sulci, maar kunnen deze niet vinden. Wel bereiken we het plaatsje Calasetta, waar we aan de haven een capuccino nuttigen. Dan weer terug naar Sant Antioco en via Carbonia naar de opgravingen Scavi del Monte Sirai, die we wel kunnen vinden. De opgravingen liggen op de top van de gelijknamige berg. Er liggen veel restanten, er loopt een mooi aangelegd pad tussendoor, maar verder stelt het toch niet zoveel voor.

In Iglesias parkeren we de auto en zoeken een plekje om te lunchen. Dat kost even tijd en uiteindelijk belanden we, na vele straatjes te hebben doorlopen, in een bar/cafetaria en eten een broodje vis.

De weg naar Cagliari, die we daarna nemen, is lang, recht en saai. Op het vliegveld staan een aantal WODES deelnemers bij een bus. Zij wachten al een uur omdat de chauffeur ook nog op een ander vliegtuig wacht. Uiteindelijk zullen deze mensen zo’n drie uur wachten voordat ze naar het hotel worden gebracht.

Onze koffers zijn er. Met de verontschuldigingen van de diensdoende medewerker van Aliatia krijgen we ze mee. Zo rond drie uur zijn we weer in het hotel terug.

Om vier uur ga ik naar het conferentiecentrum voor de registratie. Behalve Allessandro Guia, de hoofdorganisator en Joanna King en Sophie van IEE is er niemand. Allessandro en ik lopen de deelnemerslijst even door: er komen 104 mensen en er zijn 94 presentaties. We delen de voorzitters van de sessies in. Allessandro, Michael Spathopoulos en ik nemen de plenaire sessies voor onze rekening. Ik mag de laatste doen, direct naar het formele diner!

Michael is er nog niet. Ik maak een grapje dat hij zijn koffer wel weer kwijtgeraakt zal zijn en dit blijkt later inderdaad zo te zijn.

Aangezien het verder niet druk is, en mijn hulp niet nodig, breng ik nog een uurtje door bij het zwembad en ga, iets netter gekleed, tegen zessen nog weer naar de registratie terug. Er blijken nog maar ongeveer een derde van het aantal deelnemers zich te hebben geregistreerd. De rest ligt blijkbaar aan het strand of komt later. Er is een internetfaciliteit waar ik gebruik van maak. De verbinding is ontzettend traag maar niettemin kan ik mijn email lezen en wat dringende dingen beantwoorden.

Om zeven uur is er de welkomsreceptie. Daar is ook Michael en inderdaad: zonder koffer. Ditmaal kwijtgeraakt in Brussel (via Sabena airlines). Verder ontmoet ik o.a. Ed Brinksma, die hier ook rondloopt en DES nodig heeft voor zijn onderzoek. Gedurende de avond halen we oude herinneringen op over de RUG. Om half negen staat het diner met veel vis op het programma.

Zowel vooraf (een vis-mengelmoes) als hoofdgerecht en daartussendoor een pasta.

Ik zit met meer Groningers aan tafel (o.a. Niek Tholen en Jacob van der Woude van TUD) en hoor dat Bart de Schutter Leuven heeft verruild voor Delft, maar Leuven nog wel representeert in ALAPEDES. Rond half elf is het diner ten einde: morgen gaan we echt van start.

Woendag 26 augustus 1998.

Ik ontbijt met Geert-Jan Olsder en hebben het over zijn plannen om samen met zijn dochter terug naar Nederland te fietsen! Zijn dochter en haar vriendin logeren nu op een camping in de buurt.

WODES opent met een lezing van Wonham over supervisory control. Hij geeft eerst een historisch overzicht en heeft het dan voornamelijk over dualiteit van begrippen in en buiten de DES-wereld. Zo behandelt hij de dualiteit van reglbaarheid en waarneembaarheid (die in DES minder goed opgaat dan in lineaire systeemtheorie) en over product en vereniging in toestandsverzamelingen (hetgeen leidt tot multilevel state transition diagrammen, waarbij elk level het bijbehorende hogere level regelt). Als mogelijk toepassingsgebied noemt hij hier hybride systemen.

Dan komt hij toe aan hierarchical control en geeft een aardig voorbeeld van een twee-niveau systeem: op het hoogste niveau geeft de manager een plan aan de wereld en de wereld een advies aan de manager. Op het lagere niveau geeft de operator een control aan de wereld. De low-level wereld rapporteert aan de high-level wereld en de manager commandeert de operator. Rapporteren na control na commanderen moet dan gelijk zijn aan het plan.

Tot slot behandelt hij dualisme m.b.t. prefix en postfix. In de conclusie zegt Wonham dat dualisme als doel heeft zoveel mogelijk theorie te combineren (hij vindt de huidige wetenschap te fragmentarisch) door middel van formele methoden en modellen, gestructureerde automata, posets en order-preseving maps met als doel meer te weten te komen van de algemene structuur van onze systemen.

In een gesprek in de pauze met Ed Brinksma meldt deze dat bij informatici in het algemeen helemaal geen sprake is van control vs. observability. Hier vindt meer ongerichte communicatie plaats. Kijken naar dualisme is dan niet nodig. Ik ben het eigenlijk wel met hem eens.

Na de pauze bezoek ik stream B van de parallelle sessie. Aris Tsois uit Griekenland spreekt over een object oriented simulation program generator. Hij behandelt ARGUS, een OO-based automatische programma generator, die via tekst of grafische vorm is aan te sturen en dan een C++ programma oplevert. Eén en ander lijkt vergelijkbaar met Chi (uit Eindhoven). In ARGUS is het ook mogelijk directe C++ code in te voeren hetgeen volgens mij de zwakte van het systeem aangeeft. Blijkbaar is ARGUS zelf dus niet krachtig genoeg.

Allessandro Manunza (Cagliari) spreekt over een OO-efficient microscopic traffic simulator. Hij geeft in UML een model van een kruispunt (waarbij elke auto als apart object wordt geschouwd, vandaar microscopic). Een aparte simulatie-class zorgt voor de eigenlijke simulatie. Vraag blijft hoe het kruispunt nu geregeld wordt.

Mihaela Mares (Frankrijk) heeft het over invariant analysis in Petri Nets en behandelt de algebra achter de petrinetten.

Valery Viatkin (Japan) behandelt daarna event-driven evaluation of generalized decision diagrams. De slides zijn onduidelijk. I.p.v. na elk event een volledige berekening te maken is een alternatief veel te onthouden en een incrementele berekening te doen. Beter nog is zo snel mogelijk de output te berekenen en vervolgens (achter de schermen) een precomputation te doen voor de volgende mogelijke stappen.

David Kendall (UK) heeft het over CANDLE, een op een proces algebra lijkend taaltje om o.a.\ distributed embedded systems in controller area networks mee te beschrijven.

De lunch is in buffetvorm: lasagne, natuurlijk weer vis, en allerlei groenten en andere lekkere dingen. De middaglezingen vind ik minder interessant en ik besluit nog een stukje sightseeing te doen. Eerst weer langs die machtig mooie Costa del Sud en dan via Iglisias een hele mooie slingerweg tot een hoogte van 600 meter in de richting van Fluminimaggiore. Even daarvoor sla ik af en bezoek de Tempio di Antas. Deze ruïne is volgens het bordje open van 8-20 uur, maar het hekwerk is, op een kier na, dicht. Ik besluit er tussendoor te sluipen. Bij de ruïne staan meer toeristen en later volgen er nog meer. Blijkbaar is men vergeten het hek open te doen, of is op een kier gelijk aan open??

Dan is het even zoeken maar uiteindelijk bereik is de grotta di San Giovanni: een druipsteengrot waar je gewoon met je auto doorheen rijdt. Het is er aardedonker, behalve een enkele schijnwerper op een druipsteen. Dit is een zeer aparte evaring.

Tegen half zeven ben ik weer terug: even opfrissen voor het avondeten van acht uur. Dat wordt bijna weer een formeel diner: met kaasplankje vooraf, pasta en rollade als hoofdgerecht en als toetje tracteert Jacob van der Woude mij op een ijsje en bekijken we een gedeelte van de dagelijk op te voeren shows op het middenterrein. Deze show is een specifiek Italiaanse doe-maar-gek show, waarvan je ook regelmatig exemplaren op de Italiaanse tv ziet.

Donderdag 27 augustus 1998.

Na het ontbijt opent Larry Ho (Harvard) de tweede dag. Hij geeft een oogstrelende lezing via powerpoint. Later vertelt hij me dat hij alle college’s op het Web heeft staan en de studenten nu alleen nog maar door hem worden ondervraagd over de vooraf doorgelezen stof. Ho vertelt over performance optimization via ordinal simulation. Hij meldt dat éénmaal verbeteren van de nauwkeurigheid bij simulaties een dubbele verhogen van de kosten met zich meebrengt. Daarom is het beter te zoeken naar ordegroottes i.p.v. preciese antwoorden. Immers a<b of a>b is eenvoudiger te beantwoorden dan a=b en “good enough” is beter dan “having the best”. In plaats van een optimaal punt zoekt hij dan ook nar een gebied waarbinnen dit optimale punt zich zou kunnen bevinden.

In de pauze schiet ik prof. Silva aan om informatie om hem morgen te kunnen introduceren. Na de pauze bezoek ik de parallelle sessie met voornamelijk ALAPEDES-praatjes.

Bart de Schutter (Delft) legt de (max,+)-algebra nog eens uit en heeft het daarna over boolean minimalization. Guillaume Brat (Austin) geeft een uitbreiding aan de (max,+). Het praatje van Laurent Libeaut (Nantes) begrijp ik niet.

Dan switch ik van sessie en volg het praatje van Jan van Schuppen over decentralized supervisory control. Hij neemt het aloude alternating bit protocol als voorbeeld. Tot en met de grafische voorstelling van het modelleren van dit protocol begrijp ik zijn verhaal. Dan vertaalt hij de automaten in RaWo-notatie. Als alle supervisory formules op één slide bijeen staan raak ik de draad kwijt. Jan gebruikt als extra zg. information structures per supervisor.

In de andere sessie spreken verder Stephan Gaubert (INRIA-Rocquencourt), die wel 100 slides bij zich heeft en regelmatig hele stukken overslaat, wat iemand uit het publiek doet vragen: “did you indent to present all those slides?” en Eduard Wagneur (Nantes) die het eerst nog weer nodig vindt een iets afwijkende notatie voor de (max,+) te introduceren. Beide praatjes kunnen me niet boeien.

Tot slot in deze sessie Bernt Heidergott (Delft) die het heeft over optimisation of synchronisation constraints via weak derivatives en een aardig voorbeeld geeft met een drietal treinen die op elkaar moeten wachten. Vraag is tot wanneer moet treinen op elkaar wachten en wanneer is het beter dat dit niet meer gebeurt. Het praatje is helder hoewel ik de statistiek en stochastiek erin niet kan volgen.

De lunch is weer overheerlijk en wederom verschrikkelijk slecht voor de lijn, maar á la, het is maar één keer WODES98.

Na de lunch spreekt A. Gurel (Turkije) over deadlock avoidance bij (min,+)-algebra. Ze beschrijft allerlei deadlockgevallen in Petrinetten die uiteindelijk allemaal equivalent blijken te zijn en voorkomen kunnen worden door geen “volledige” vulling met tokens toe te staan. De overgang van petrinetten naar (min,+)-algebra gaat, in verband met gebrek aan tijd, veel te snel.

Fernando Tricas (Zaragoza, Spanje) geeft een aardig voorbeeld van buffers en robotjes, dat dan wordt vertaald naar petrinetten en dan gaat het verhaal voornamelijk over tokens en wanneer er deadlock ontstaat.

Kurt Lautenbach (Koblenz) gebruikt timestamped petrinetten (tokens voorzien van een tijdsaanduiding) om een chemische plant te modeleren. Hij geeft aan wanneer er deadlock optreedt en heeft software gemaakt om dit te bepalen.

Eberhard Klein (Stuttgart) behandelt hetzelfde voorbeeld. Hij gebruikt het algemene dynamische systemen-model van Jan Willems als startpunt en vertaalt continue systemen via discrete overgangen naar supervisory-achtige modellen. Leuke mix van allerlei theorien toegepast op een “echt” voorbeeld.

A. Khatab (INSA, Frankrijk) komt met de supervisory theorie waarin de tick-events zijn opgenomen om tijd te modeleren. Begrijp er verder niet zoveel van.

Na de thee is er de invited sessie van Christos Cassandras (Boston). Christos begint zelf en geeft een powerpoint-show weg. Aardig startpunt in dit praatje is een plant te beschouwen als bestaande uit een event-driven en een time-driven gedeelte. Hij komt met een aardig idee om hybride systemen te modeleren middels een combinatie van lineaire systemen (de ouderwetse systeemtheorie?) en (max,+)-algebra. Het geheel ziet er aardig uit, vooral ook omdat de controller beide onderdelen gelijkwaardig en gelijktijdig behandelt. Lijkt me aardig om het bijbehorende artikel nog eens te lezen.

Mike Shang (Harvard) neemt dan de laptop over en geeft een vervolg op het praatje van Ho.

H. Marchand (Michigan) heeft het over polynomial dynamical systems. In de warme en kleine ruimte begrijp ik er niets van en wacht geduldig op het laatste praatje van Ed Brinksma (Twente) over “a compositional approach to generalized semi-Markov processes.” Ed begint met stochastiche automata en leidt hieruit een procesalgebra af met de naam spade. De synchronisatie in deze algebra komt overeen met die uit de (max,+)-algebra.

Na dit laatste praatje van vandaag heb ik nog net even tijd om me om te kleden en te douchen voordat het formele diner begint.

Eerst is er weer een borrel. Aan het eind ervan houdt Alessandro een speech waarin hij iedereen bedankt en nog even wat feiten van WODES opnoemt. De directeur van zijn afdeling is er ook en houdt vervolgens een korte speech waarin de organisatoren worden bedankt en de deelnemers voor hun komst naar het eiland.

Dan begint het diner. Er is één gereserveerde tafel voor de organisatoren, locale organisatoren, Joanna en Sophie van IEE en de baas van Alessandro en zijn vrouw.

Het diner is overweldigend. Eerst twee voorafjes, dan twee hoofdgerechten (grote garnalen plus een grote vis en dan nog eens een biefstuk) en twee deserts (taart en petit fours). Tussentijds bespreken we hoe nu verder te gaan en wat te doen met de vraag van Jan van Schuppen over de special issue van jDEDS. Op aanraden van Larry Ho besluiten we min of meer eerst een steering committee op te richten met daarin alle voorgaande organisatoren en iemand uit de states. Deze committee beslist dan wie wodes2000 zal gaan organiseren (voorstellen hiervoor zijn al gedaan voor Zweden, Nantes (Wagneur) en zelfs Griekenland (Micheal’s invloed)).

Het diner is binnen en het is er warm. Tussen de gangen door vlucht menigeen even naar buiten naar het terras. Na afloop is iedereen verschrikkelijk vol. Dat belooft wat voor morgenvroeg. Wie zal er zijn om negen uur?

Aan het eind wisselt Fabian (Zweden), die wat aangeschoten is, allerlei obscene Zweedse woorden met Ed Brinksma, die ook een tijdje in Zweden heeft gezeten. Fabian heeft het verder nog over dat de mooiste vrouwen in Italië wonen en de lelijkste mannen. En dit geeft aardig het niveau aan aan het eind van het diner.

Vrijdag 28 augustus 1998.

Ik mag prof Manuel Silva aankondigen als derde en laatste invited speaker. Hij geeft een wat warrig verhaal over petrinetten en het opdelen daarvan in kleinere stukken zonder het totale gedrag verloren te laten gaan door het afgekoppelde stuk in abstracte vorm weer mee te nemen.

Na de koffiepauze spreekt Robert-Jan van Egmond (Delft) over een applicatie van (max,+)-algebra: het cre”eren van groene zones bij de verkeerslichten in Delft. Alle auto’s, die in één keer door het groene licht rijden worden als één token voorgesteld. De ideeën komen nog niet helemaal uit de verf en het praatje houdt wat plotseling (zonder conclusies en zo) op.

Bart de Schutter draaft nogmaals op en presenteert werk van Remco de Vries over transportation networks (treinverkeer dus) in de (max,+)-setting.

Thomas Moor (Duitsland) heeft het over supervisory control of hybrid systems en komt ook al met de dynamische systemen definitie van Jan Willems op de proppen.

Dan is er weer lunch. De laatste keer ditmaal onder de vlag van WODES. Ik besluit de middaglezingen te laten voor wat ze zijn en ga met de auto naar de opgravingen van Nova bij Pula. De entree bedraagt 5000 lire. Er liggen veel restanten en men is druk bezig één en ander met o.a. verlichting en mooie paden te verbeteren. Er steekt een heuze zandstorm op en de zon verdwijnt achter de wolken. Ik rij terug naar het hotel (waar de zon nog steeds volop schijnt) en vertoef een tijdje bij het zwembad.

Om acht uur verzamelen we weer bij het restaurant. Ook Michael komt langs: hij wil graag de stad Cagliari bezoeken. Na enige discussie besluiten we pizza te eten. In de pizzeria ontstaat een discussie over of het diner nu wel of niet al betaald zou zijn en uiteindelijk gaan we toch maar weer terug naar het restaurant en blijkt dat er speciaal voor de blijvers een WODES-tafel gereed staat. Opnieuw krijgen we een viergangen diner voorgeschoteld. Geert Jan heeft duidelijk moeite alles op te krijgen. Tijdens het diner worden aan onze tafel veel (wiskundige) moppen verteld alsook wiskundige raadsel gemeld en opgelost. Bovendien moet men nu ons kamernummer weten. De menukaart is nodig om een aantal raadsels uit te leggen.

Na afloop drinken we nog een koffie (rondje van Joanna en Sophie) bij het zwembad. De stemming is zeer vrolijk.

Zaterdag 29 augustus 1998.

De eerste van twee ALAPEDES-dagen. Vandaag is een lange dag: eerst acht lange praatjes en dan voor het diner nog de managementmeeting. De praatjes zijn voor het grootste gedeelte erg saai en langdradig en zitten vol onduidelijke termen en begrippen. Alleen die van Jacob van der Woude (Delft) en Bart de Schutter (alweer) springen er in positieve zin uit. Jacob heeft een algoritme voor het vinden van eigenwaarde en -vector voor zg. bipartite systems gevonden (om en om nemen van max en min) wat vooral bij de Fransen in de zaal in goede aarde valt, gezien de discussies die al tijdens zijn praatje ontstaan. Bart geeft een nieuwe toepassing op het gebied van hybride systemen voor het elcp (extended linear complementary problem).

Onderwijl maakt Guy Cohen met zijn digitale camera weer wat foto’s voor later op het internet.

Vanwege de slechtwerkende airconditioning in de zaal wijken we voor de management meeting uit naar een openbaar balkon bij één van de hotelkamers. Tussen zes en acht uur bespreken we alles wat we moeten bespreken en zijn dus mooi op tijd klaar voor het volgende diner.

Het hotel heeft deze keer een “Sardinian night” georganiseerd in een restaurant op zo’n kilometer afstand. Een klein aantal mensen (waaronder ik) heeft geen zin aan nog weer een grootse maaltijd en besluit een pizza te eten in de pizzeria.

Jacob van der Woude, Sam, Ed Brinksma, Bernt, Jacques Sakarovitch en ik eten er lekker van.

Eindelijk weer eens een min of meer gewone maaltijd na al dat overvloedige gedoe.

Zondag 30 augustus 1998.

De Sardijnse maaltijd blijkt en barbecue geweest te zijn, die overigens wel gezellig was, maar meer kwantiteit dan kwaliteit bood. Na het ontbijt de laatste vier lezingen die in het algemeen beter zijn dan de lezingen van gisteren.

Jean Mairesse speelt weer tetris en geeft voor deze “heap sequences” optimale sequenties en vertelt over applicaties bij verdeling van lasten over meerdere systemen. Jacques Sakarovitch geeft de geschiedenis van talen en eindige automaten (best aardig om weer eens te horen). Sam Lifsches houdt zijn verhaal (wat te veel formulewerk om definities uit te leggen, waardoor het door alle tekens en symbolen wat lastig volgen wordt, maar ik kan de draad van het verhaal aardig volgen en na afloop hebben vooral de Fransen (o.a. Stephane Gaubert) wel vragen.

Vincent Blondel eindigt met een verhaal over berekenbaarheid en beslisbaarheid en komt tot de conclusie dat het vinden van algemene oplossingen in de (max,+)-algebra onoplosbaar is. Zijn conclusie kan hij trekken omdat hij het vinden van deze oplossingen gelijkpraat aan het maken van een computerprogramma en voor deze laatste geldt immers het halting problem.

Dan de laatste lunch waarbij o.a. Jacob van der Woude voor de vijfde keer zijn verhaal vertelt over zijn hotelkamersleutel die plotseling niet meer op zijn kamerdeur paste, omdat (na later bleek) de nummerbordjes 63 en 64 bij de deuren waren omgewisseld en hij dus gewoon de verkeerde deur genomen had.

’s Middags rij ik eerst een stukje met de auto (o.a. over de bergpas naar Teulada) en neem dan een kijkje bij het strand. Daar is het redelijk druk maar wel veel zand om je oren zodat ik niet veel later toch maar weer het zwembad bij het hotel verkies.

’s Avonds eet ik nog een pizza met Sam. Eleni, Colin en Jacques eten er later ook. Het is er druk en we wachten minstens een half uur op onze rekening. Sam tracteert me op een laatste capucinno omdat ik moregn eerder vertrek zodat hij zijn vliegtuig naar Napels kan halen.

Maandag 31 augustus 1998.

Weer naar huis. Na een extra groot ontbijt gaat de afrekening feilloos. Het hotel rekent alleen de voorafgesproken half board en de gebruikte drankjes uit de minibar. Extra diners, lunches e.d. vinden we op de rekening niet terug.

Onderweg naar het vliegtuig staan we nog even in een file. Er is een ongeluk gebeurt, maar niemand (ook de politie niet) schijnt het nodig te vinden het verkeer te regelen. Op het vliegveld heerst de bekende Italiaanse drukte en schijnt iedereen (zoals de hele week al opviel) overal iedereen met zijn/haar mobiele telefoon te moeten bellen.

De vlucht naar Rome gaat op tijd. In Rome neem ik nog een kwart pizza als late lunch. Ook het vliegtuig naar Amsterdam gaat op tijd. Het is een moderne Airbus. We worden dit keer via een klein LCD-scherm, dat uit het plafond omlaag klapt geïnformeerd over de veiligheidsinstructies. In de tekenfilm wordt ook uitgelegd hoe je bijvoorbeeld zo snel mogelijk via een glijbaan uit het vliegtuig kunt komen. Onderweg zien we via dit zelfde scherm nog een film met komische verborgen camera scenes. Ook een echt ijsje behoort tot de tractaties.

De Schipholservice kan, als ik me gemeld heb, direct vertrekken. Via Assen en Groningen komen we zo rond negen uur in Bedum aan. Ik ben weer thuis.

Conclusies.

WODES98 kan zeer geslaagd worden genoemd. De lezingen waren over het algemeen van een goed niveau. Ik heb van o.a. Cassandras nog aardige dingen gehoord. Het praatje van Wonham is denk ik niet bij iedereen even goed aangekomen (en valt, omdat hij alleen een samenvatting instuurde, ook niet gemakkelijk na te lezen). Ook het praatje van Silva zal niet lang blijven hangen. De lezing van Ho was echter prima.

De locatie (Grand Hotel Chia Laguna) was duur, maar prima. De maaltijden waren uitmuntend en vooral het formele diner zal nog lang bij de deelnemers in het geheugen blijven hangen.

ALAPEDES direct na WODES was uiteindelijk minder geslaagd. Vermoeid van drie dagen WODES was het moeilijk de aandacht bij de ALAPEDES-praatjes te houden. In ieder geval komend jaar zullen we zowel de jaarlijkse meeting in augustus als de tussentijdse evaluatie niet aan een ander event gaan koppelen.